Донбассянь – Берлинöдз

Фронтöвöй туйыс Мысса зон Евлогий Дмитриевич Трубачёвлӧн нюжаліс кӧкъямыс во. Война, фронт вылö петтӧдз велӧдчӧм, фронтöвöй туйяс да война помасьӧм бӧрын вит во чӧж том йӧзӧс велӧдӧм — та дыра кад зз волы аслас чужан сиктӧ, бать-мам, рӧдвуж дорӧ.

1942 вося кӧдзыд декабрь тӧлысьын чукӧстісны Евлогийӧс дорйыны Рöдина. Сылы вӧлі сӧмын на 18 арöс. Недыр велӧдчӧм бӧрын сійӧ лои пулемётчикӧн. Веськаліс танкӧвöй десантö. Фашистъяскӧд медводдза тышӧ петіс Таганрог кар дорын. Сьӧкыд тышыс, но пехотинецъяс некор эз элясьны сьӧкыдлунъяс вылӧ. Танкистъяскӧд тшӧтш найӧ мездісны сиктъяс да каръяс, мездісны Донбасс — страналысь из шом перъян местаяс, фашистскöй оккупация улысь уна йӧзӧс.

Донбасс мездігӧн Е.Д. Трубачёв сьӧкыда ранитчис кокас. Ковмис куим тӧлысь бурдӧдчыны госпитальын. Бурдӧдчӧм бӧрын веськаліс 1-й Белорусскӧй фронт вылӧ. Вӧлі 1944 волӧн медводдза тӧлысь. Миян армия матыстчис государственнöй границалань, медым дзикӧдз вӧтлыны врагӧс чужан муысь да пасьвартны фашистъясӧс асланыс гуын.

Сэки Евлогий Дмитриевич вӧлі нин 45 миллиметровöй пушкаса наводчикӧн, бӧрынджык командирӧн. Армияын либӧ фронт вылын вӧвлысьяс бура тӧдӧны тайӧ ичӧтик пушкасӧ, коді вӧлі пехоталы бур отсасьысьӧн.

Оз вун Висла ю вӧсна тыш. Коліс сійӧс вуджны, босьтны плацдарм, кутны да паськӧдны главнöй вынъяс локтӧдз. Сьӧкыд вӧлі пуръяс вылын вуджӧдны пушкаяс ю вомӧн. Но салдатъяс эз повзьыны: вуджисны, босьтісны да паськӧдісны плацдарм.

Мездісны Варшава, Польшалысь уна сикт да кар. Висла форсируйтӧмын повтöмлунысь Евлогий Дмитриевичöс наградитісны Гӧрд Звезда орденӧн, Варшава кар мездӧмысь сійӧс сідзжӧ пасйисны медальöн.

Нӧшта сьӧкыд вӧлі вуджны Одер ю. Но миян командиръяс аддзисны петан туй. Ён прожекторъясöн да чорыд биӧн шемӧсмӧдісны вӧрӧгӧс, вуджисны Одер ю да зырисны-мунісны водзӧ. Уна фашист шедіс пленӧ, но ӧткымын гарнизонъяссянь лыйсисны бӧръя патронӧдз. Но миян сэки унджык нин вӧлі техника, ӧружие, боеприпас. Армия врагӧс бырӧдіс да вӧтліс бöрлань.

Е.Д. Трубачёв вӧлі Берлин босьтысьяс лыдын. Расчётысь уси нин куим морт, но найӧс вежисны выльяс. Фашистъяслӧн юркарысь быд улича, быд керка ковмис босьтны чорыд тышъясӧн. Враг чорыда водзсасис, но миян боецъяс кылісны нин войналысь помсӧ да вынъяс жалиттӧг «весалісны» квартал бӧрся квартал. Кар вӧсна чорыд тышъясын воинъяс петкӧдлісны ыджыд повтӧмлун. На лыдын вӧлі Е.Д. Трубачёв, мый йылысь висьталӧны «За отвагу» да «За взятие Берлина» медальяс.

Помасис война. Но сы бӧрын Е.Д. Трубачёвлы вит во на ковмис служитны армияын, Германияса уна каръясын, велӧдны том воинъясӧс, юксьыны ыджыд опытӧн.

Сӧмын 1950 вося июнь тӧлысьын сійӧ воис гортас, чужан сиктӧ. Шойччыштӧм бӧрын заводитіс уджавны колхозын. Дас куим во пилорама вылын пилитіс тьӧс, плака. Колӧ вӧлі дзоньтавны война кадӧ важмӧм керкаяс, стрӧитны выльясӧс. Кадӧн артасьтӧг уджалісны сэки колхозын вӧвлӧм фронтӧвикъяс.

Бӧрынджык дас кык во уджаліс клубын. Öні сійӧ пенсия вылын нин, но оз на эновтчы общественнöй уджысь, водзмӧстчӧ партийнöй организациялӧн уджын, мукӧд мероприятиеясын. Видзӧ скöт, кыйӧ чери. Чужöм вылын пыр ӧкмӧны чукыръяс, но сійӧ пыр на збодер, оз кӧсйы сетчыны пӧрысьлунлы.

СНИМОК ВЫЛЫН: Е. Д. Трубачёв, войнакадся снимок.

Парма гор, 1984, Май 24 лун.